Beta balığı gösterişli görünüşleriyle akvaryum balıkları arasında en ihtişamlı balık olarak ilgi görmektedir. İki erkek aynı akvaryumda tutulursa ölümüne kavga ederler, bundan dolayı da adı kavgacı siyam balığı olmuştur.
Coğrafi kökeni Asya, ve Latince adı Betta splendens olan, yaklaşık 4-6 cm boyunda bir akvaryum balığı olarak bilinen Beta balıkları isminden de anlaşıldığı üzere agresif olabilirler. Bu sebeple hep tek başlarına yaşadıklarına görmüşsünüzdür. Beta balıkları sadece diğer balık türlerine değil kendi türlerine karşı da oldukça agresiflerdir. Bu sebeple, özellikle 2 erkek beta balığının bir aramada durması birinin ölümü ile sonuçlanır.
Beta balıkları etçil canlılardır ve doğal ortamlarında sudaki sinek lavralarını, solucan gibi canlıları yiyerek beslenirler. Boyutları ortalama 5 cm civarındadır. Labirent sınıfına giren balıklardır. Yani oksijeni verimli kullanabilmek için kendilerine özgü farklı bir solunum sistemleri bulunmaktadır.
Beta Balığı Tarihçesi
Beta balıklarının anavatanı Tayland’dır. Bilinen en eski akvaryumda yaşayabilen balık türlerinden bir tanesidir. 1438 yılında Tayland sınırlarında hüküm sürmüş Sukhothai Krallığı’na bağlı Sukhothai hanedanının da beta balığı yetiştirdikleri bilinmektedir. Beta balığının ilk evcilleşme süreci pirinç ekip, biçen çifçilerle başlar.Renkli beta balıklarının üretimi ve Avrupa’ya ilk geliş hikayesi ise çok ilginçtir. Siyam Kralının çok yakın arkadaşlarından biri olan, Danimarkalı bilim adamı Dr. Theodore Contor, yetiştirmek üzere kraldan 1 çift Siyam balığı alır. Bu yetiştirdiği balıklardan bazılarını 1896 yılında bazılarını ise 1910 yılında Almanya’ya göndererek, Beta balıklarının ilk Avrupa macerası böylece başlamış olur. Almanya’ya gelen bu balıklar daha sonra da Amerika’ya Frank Locke isimli birisi tarafından gelirken, Beta balıklarının bir tanesinin diğerlerinden farklı olduğunu görür. Bu farklılık diğer beta balıklarının aksine balığın renkli olmasından kaynaklanmaktadır. Günümüzdeki çok renkli beta balıklarının meydana gelmesi işte o zamandan günümüze beta balıklarının farklı türlerinin çiftleşmesiyle oluşmuştur.
Balıkların doğal yaşam alanlarından koparılıp, ticari amaçlarla satılması kesinlikle doğru bir davranış değildir.
Beslemek adına beta balığı akvaryumu nasıl olmalı?
Önemle belirtelim ki Beta balıkları kesinlikle fanusta, kavanozda ya da bardakta beslenmez. Bir Beta balığının beslenmesi gereken en az akvaryum hacmi 30 Litre kadardır. Erkek beta balıkları bir arada yaşayamazlar. Dişi beta balıkları ise bir arada yaşayabilir. Tıpkı her balık türünde olduğu gibi beta balığı için de en uygun akvaryumu seçmekte yarar vardır. Örnek vermek gerekirse 30x27x30 cm’lik bir akvaryum beta balıkları için başlangıç boyutlarda bir akvaryumdur. Beta balıkları labirentli bir balık türü olduğu için oksijen tüketimi açısından sizi zora sokmaz. Yine de her akvaryum balığı için, hacim ne kadar büyükse o kadar iyidir.
Akvaryum suyunu değiştirirken dikkat etmeniz gereken birkaç nokta vardır. Haftada bir kez, 4’te 1 oranında değiştireceğiniz suyun daha önceden oda sıcaklığında bekletilmiş olması gerekmektedir. Çok soğuk su koyarsanız, hastalıklarla karşılaşabilirsiniz. Kış aylarında ise evin içi soğuk oluyor mutlaka bir ısıtıcıya gereksinim vardır.
Beta Balığı Yemi nasıl olmalı?
Beta balıklarının beslenmesi oldukça kolaydır. Her ne kadar obur olsalar da, beta balıklarını az az yem vererek beslemek en iyisidir. Granül şeklinde yüksek proteinli yemler beta balıkları için en ideal balık yemidir. Bir paket balık yemi neredeyse 6 ay yetmektedir.
Beta Balıkları Hangi Balıklarla Birlikte Yaşayabilir?
Erkek balıklar bir akvaryumda yalnız başlarına bakılmalıdırlar. Agresif balıklardır ve diğer balıklarla mutlaka kavga ederler. Erkek beta balıkları birbirinin hayatı için tehlike oluştursa da, dişi olanlar kavga etselerde başka türden balıklarla birlikte yaşayabilirler. Yine de çok fazla kavgacı tavır sergiliyorsa aynı akvaryumda tutmak mantıklı olmayabilir. Eğer daha kalabalık bir akvaryum kurmak istiyorsanız vatoz balığı, çöpçü balığı, neon tetralar ve 3-4 tane dişi beta büyük bir akvaryumda birlikte yaşayabilir.
Beta Balıklarının Cinsiyetini Belirleme
Erkek beta balıkları dişi beta balıklarına göre daha cüsseli, kuyruk ve yüzgeçleri daha büyüktür. Ancak bu özellikleri asla bir cinsiyet belirleme yöntemi değildir. Çünkü dişi cüssesinde olup da erkek cinsiyetine sahip beta balıkları da bulunmaktadır. Beta balıklarında cinsiyet belirlemedeki en kesin yöntem, dişi beta balıklarının sindirim kanalının son bölümündeki çıkış deliğinin çevresinde bir iğnenin başı büyüklüğünde beyaz bir nokta görülür. Bu nokta beta balığında var ise kesinlikle bu beta balığı dişidir. Beyaz renkte olan bu nokta kesinlikle erkek Beta balıklarında görünmez.
Beta Balıklarıyla ilgili Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Çok yükseğe zıplayabilirler, bu sebeple akvaryumun suyunu tamamen doldurmayın.
- Beta balıkları meraklı hayvanlardır, akvaryuma yaklaştığınızda hemen size doğru yönelirler.
- Meraklıdırlar. Akvaryumun suyundaki en ufak değişikliği hemen farkedip, yanına gider ve incelerler.
- Dayanıklı balık türlerindendir. Hastalıkları diğer balık türlerine göre daha kolay atlatabilirler.
- Renkleri ışık altında farklılık gösterebilir. Farklı ışıklar altında daha parlak göründüklerini farkedebilirsiniz.
