Finlandiya Eğitim Sistemi Nasıldır?

Finlandiya’da öğrenciler merakı öldürdüğü gerekçesiyle eğitim hayatlarının altıncı yılına kadar notlandırılmıyorlar ve sadece 16 yaşına geldiklerinde ülke genelinde bir sınava giriyorlar. Bu sayede öğrenciler sınavdan yüksek not almaya veya iyi sıralamalara sahip olmaya değil, öğrenmeye odaklanıyorlar. Sekizinci sınıfın sonuna kadar not verme zorunluluğu yok ve öğrenciler standardize edilmiş bir sınav sistemine tabi değiller. Sadece 16 yaşlarındayken ülke genelinde bir sınava giriyorlar.

Finlandiya’da zorunlu okula başlama yaşı 7.

Yaşları ne olursa olsun, çocuklar okula kendileri yürüyerek ya da bisikletle gidiyor.

Finlandiya kültürü çocukların bağımsız yetişmesini önemsiyor. Çocuklarını okula getirip götüren, ders çalıştıran ebeveynler diye bir şey yok.

Finlandiya eğitim müfredatı basit ve genel bir çerçeve tanımlamaktan ibaret.

Öğrenciler, kendi ilgi ve ihtiyaçları doğrultusunda kendi eğitim-öğretim programlarını şekillendirme haklarına sahipler. Öğretmenler de öyle. Öğrenci ağaca mı çıkmak istiyor? “Bırakın çıksın.” diyor bir ilkokul öğretmeni, “Belki bu şekilde birkaç farklı böcek türü görür ve bunları bana anlatmak ister.”

Öğretmenler gün boyu sınıfta ortalama dört saat ders veriyor. Haftada iki saati ise mesleki gelişimleri için eğitimlere katılmak için ayırıyorlar.

İlk okulda öğrencilerin ders dışı/teneffüs olarak geçirdikleri zaman toplam 75 dakika. Amerika’da bu oran 27 dakikaya kadar düşüyor. Türkiye’de ise ortalama 45 dakika.

Bu kadar kısa sürede öğrencilere bir şeyleri nasıl öğrettikleri sorusuna ise bir okul müdürü şöyle yanıt veriyor: “Beyninizin arada sırada dinlenmesi gerekiyor. Eğer sürekli olarak çalışır durursanız artık öğrenemez olursunuz. Bunu uzun süre devam ettirmenin bir faydası olmaz.”

Tüm öğretmenlerin en az master derecesi var ve üniversite başarısı en yüksek %10’luk dilim arasından seçiliyorlar. Öğretmenlik toplum gözünde statüsü en yüksek mesleklerden biri.

Finlandiya öğretmenleri başarılı-başarısız olarak yargılamayan bir kültüre sahip. Eksikleri bulunan öğretmenlerin, yeni eğitim-öğretim programlarıyla kendilerini geliştirmesinin önü açılıyor. Hiçbir öğretmenin performans nedeniyle işten atılma korkusu yok.

Öğrencilere ödev verilmiyor çünkü öğrenmenin yeri okuldur. Finlandiya’da öğrencilere ödev verilmiyor çünkü öğrencilerin dersleri okulda öğrenmeleri bekleniyor. Konuyla ilgili olarak Finlandiya Eğitim Bakanının yorumu ise çok güzel: “Çocukluklarını yaşamak, genç olmak ve hayatın tadını çıkarmak için daha fazla zamana ihtiyaçları var.” Sizce de çok haklı değil mi?

Her çocuğa bir birey olarak değer veriliyor. Çocuklardan biri yeterince iyi öğrenemiyorsa öğretmenleri bunu hemen fark ediyor ve çocuğun öğrenme programını onun bireysel ihtiyaçlarına göre düzenliyor. Aynı şey, okula uyum göstermeyen, sıkılan ya da öğrenim durumu programın ilerisinde olan çocuklar için de geçerli.

Öğretmenlerin yüksek eğitim düzeyi, çocukların her türlü gelişimini gözlemleyebilmelerini ve esnek çözümler yaratabilmelerinin en önemli nedeni. İstatistiklere göre çocukların ortalama %30’u eğitim hayatlarının ilk dokuz yılında özel programlarla destekleniyor.

Finlandiya okullarında spora bol bol yer var ama spor karşılaşmaları yapacak takımlar yok. Rekabet, üstünlük kazanmak Finlandiya kültüründe değer verilen bir şey değil. Bu uygulamanın sonucunda öğrenciler daha paylaşımcı oluyorlar.

Finlandiya’da özel okul yok ve eğitim harcamalarının tümü devlet tarafından destekleniyor.

Finlandiya’da okullar birbirleriyle rekabet etmiyor, aksine dayanışıyor. Okulların hemen hemen tümünün başarı düzeyi aynı. Bu yüzden okulun bir diğerine göre ayrıcalığı yok.

Eğitim “herkes için eşit imkanlar sağlamak” demek. Eşitlik kavramına olağanüstü değer veriliyor. Tüm çocuklar zeka ve becerileri ne olursa olsun aynı sınıflarda okuyor.

Pek çok Avrupa ülkesi ve Amerika’yla karşılaştırıldığında Finlandiya’da eğitime ayrılan bütçenin daha fazlası sınıf ortamına yansıyor. Çünkü öğretmenler de, yöneticiler de hemen hemen aynı maaşı alıyor. Bu yüzden Finlandiya’da eğitim maliyetleri çok daha düşük.

Ancak 15 yıllık kıdemli bir öğretmen ortalama bir üniversite mezunundan daha iyi kazanıyor.

Finlandiya’da eğitim kalitesi her okulda aynı olduğu için öğrenciler evlerine en yakın okullara gidiyorlar. Dolayısıyla ulaşım için servis kullanmalarına gerek kalmıyor. Ayrıca güvenli bir ülke olduğu için ebeveynler endişe etmiyorlar ve çocuklarını okula bırakmak yerine bu sorumluluğu onlara veriyorlar.

Özetle Finlandiya’da öğretmenler öğrencilere öncelikli olarak mutlu olmalarını, kendilerine ve başkalarına saygı duyarak büyümelerini öğretmeye çalışıyorlar. Not kaygısı gütmeyerek canlı tuttukları meraka mutluluğu da eklediklerinde gerçek öğrenmenin buradan çıkacağına inanıyorlar.