Dijital ortamda satışa sunulan ve büyük ilgi gören NFT koleksiyonları, sanal ortamda üretilen ve üzerinde sahiplik hakkı elde edilebilen bütün metaları kapsıyor. Ancak, bütün bunların içerisinde dijital sanatın payı bir hayli büyük. Hem dünyada hem de Türkiye’de birçok önemli sanatçı, çalışmalarını NFT’ye dönüştürüp satışa sunuyor.
İçinde bulunduğumuz döneme damgasını vuran dijital dönüşüm süreci, her geçen gün hayatımıza yeni kavramlar kazandırmaya ve dünyayı değiştirmeye devam ediyor. Kripto para birimleri artık hükümetler ve küresel büyük şirketler tarafından tanınıp kabul ediliyor. Dijital mülkiyet ve koleksiyonculuk gibi olgulara yeni boyutlar kazandıran NFT de bunlardan biri. NFT, dijital dünyada dönüştürücü etkiye sahip bir konu olarak insanlarda ilgi uyandırıyor.
NFT Nedir?
Hem finans hem de sanat dünyasında popüler hale gelen NFT, ‘Non-Fungible Token’in kısaltması. NFT kavramının açılımının Türkçe’deki karşılığı ise “Değiştirilemez Token” olarak ifade ediliyor. Aslında bir tip kripto para cinsi olarak da ifade etmenin mümkün olduğu NFT, diğer kripto para türlerinden farklı olarak klasik tanımların haricinde değerli bir varlığı temsil edebiliyor. Örneğin, dijital ortamda varlık gösterebilen ve bir kişinin mülkiyetine ait olabilen metalar, NFT sınıfına girebiliyor. NFT’ler bu anlamda bir kripto paradan çok bir meta ya da ürün olarak değer görüyor. Kripto paralar ile benzerliklerinin temel sebeplerinden biri de, NFT’lerin de Bitcoin ya da Ethereum gibi gibi blok zincir tabanlı bir yapıya bağlı olmasından kaynaklanıyor. NFT’ler ağırlıklı olarak koleksiyon değeri gören ürünlerden oluyor. Örneğin eskilerde çok popüler olan oyun kartları, dijital ortamda NFT olarak karşılık görebiliyor. NFT’nin kripto paralardan bir diğer farkı da her bir NFT’nin özgün olup farklı şekilde tasarlanabilmesi oluyor.
NFT’lerin gelişine kadar dijital sanat, Monet veya Picasso’nun bir başyapıtının sahip olduğu değere sahip değildi. Bunun nedeni, dijitalin bir düğmeye tıklanarak kolayca çoğaltılabilmesi ve orijinali ayırt etmeyi neredeyse imkansız hale getirmesi.
Sacha Jafri, yazılımın bunu nasıl mümkün kıldığını açıklıyor. “Bir sanat eserini tarayan bir yazılım var. Taklit edilemez. Kesinlikle imkansız. Boş bir kağıt parçası ile başka bir boş kağıdı tararsanız, bunlar farklıdır, çünkü bu yazılım, arasındaki farkı tanıyor.”
NFT’ler Nasıl Üretiliyor?
NFT üretimi, Ethereum blok zinciri geliştiricilerinin hazırladığı ERC-727C token standartlarında üretiliyor. Tabii burada NFT üreticilerinin işini kolaylaştırmak önemli çünkü blok zincirin teknik tarafı, bir hayli karmaşıklaşabiliyor. NFT üretme işlemlerini gerçekleştirmek için üreticilere kolaylık sağlayan platformlar ise bu durumu kolaylaştırıyor. Bu sayede üreticilerin bu süreçte ihtiyaçları olan şey ise dijital bir kripto para cüzdanı oluyor.
Her blok zincirinin pazar yeri ve cüzdan hizmeti birbirinden farklıdır. Bundan ötürü de kullanım ağı geniş olan ve güvenilir bir blok zinciri seçmek bir hayli önemlidir. Tüm bunlara sahip olunmasının ardından da cüzdanınızı bağlamanıza ve NFT’ye çevirmek istediğiniz dosya ya da resmi yüklemenize izin veren bir platforma üye olmanız gerekir. Ardından da NFT’ye çevirmek istediğiniz eserleri platforma yükleyebilirsiniz.
NFT Nasıl Alınır?
NFT koleksiyonlarından ürünler satın almak için NFT pazar yeri olarak tanımlanan dijital siteleri ziyaret edebilirsiniz. İlk NFT’ler, Ethereum tabanlı olarak 2015 tarihlerinde ortaya çıktı. CryptoKitties ise ilk kez 2017 senesinde değiştirilemeyen token teknolojisi ile adını yaydı. O zamandan itibaren NFT endüstrisi büyük bir hızla gelişmektedir. Değiştirilemeyen jeton olarak da ifade edilebilen NFT; OpenSea, Nifty Gateway ve SuperRare gibi çeşitli pazarlarda alınıp satılabilir.
NFT’nizi muhafaza etmek ve koleksiyon oluşturma isteğiniz olduğu takdirde Trust Wallet gibi cüzdan uygulamalarından yararlanabilirsiniz. Bu şekilde kullanmış olduğunuz bir diğer blockchain tokenlar ile birlikte NFT’niz de belirli bir adres üzerinde bulunur. Ek olarak NFT’ler, sahibinin izni haricinde kopyalanamaz veya transferi de olamaz.
Ayrıca, NFT sahibi olmak için yapacağın ödemeleri, yalnızca kripto para ile gerçekleştirilebilirsin. Örneğin bir NFT’yi Türk Lirası, Amerikan Doları ya da Euro ile satın almak, en azından şimdilik mümkün değil.
Türkiye’de Cem Yılmaz, Selçuk Erdem, Refik Anadol ve Tarık Tolunay gibi önemli sanatçının çalışmalarını NFT’ye dönüştürdüğünü göz önünde bulundurunca, NFT’nin önümüzdeki yıllarda daha da popüler hale gelebileceğini söylemek mümkün. Dijital sanat eserlerinin NFT teknolojisiyle mülkiyet altına alınması ve satışa sunulabilmesi, sanatçıların da bundan sonraki işlerini farklı şekillerde değerlendirebileceği anlamına geliyor.
Dijital sanatın yanı sıra ünlü moda ve aksesuar markaları da ürünlerini NFT projelerine dönüştürüyor. Örneğin Jacob & Co. markasının çıkardığı NFT saat, büyük ses getirmişti. NFT olarak saat satın alan koleksiyonerler, ürünü fiziki yıpranma ve risklerden uzak bir şekilde edinmenin keyfini yaşıyorlar.
NFT Kullanım Alanları
NFT, kullanım alanı her geçen gün büyüyen sanal bir piyasaya sahiptir. Kart koleksiyonu gibi sanal piyasada absürt olabilecek ürünler bile satılmakta ve hatta çok büyük ücretler ödenmektedir. Örnek vermek gerekirse, NBA Top Shot platformunda bulunan bir Lebron James smaç kartı sanal ortamda NFT olarak geçmekte ve 208.000 dolar gibi devasa br ücretle satılabilmektedir.
Oyunlar
NFT, oyunun her bölümünde oyun içi kaynakları göstermekte için de kullanılabilir. Bu, oyun içi varlıkları satmak ve pazarlamak için benzersiz bir fırsat sunar. NFT’ler, oyun geliştiricinin izni olmadan ve bürokrasiye ihtiyaç duymadan oyun içi varlıkların dış pazarlarda alınması ve satılmasına izin verdiği için elbette kullanıcı tarafından kontrol edilen parçalarda bu alım yapılabilir.
Müzik
Popüler müzik grupları ve solo sanatçılar da günümüzde eserlerini NFT olarak çıkarmaya başlamışlardır. Kings of Leon gibi rock gurpları ve Lil Pump buna örnek olmaktadırlar.
Sinema ve Spor Dalları
Sinema içerikleri ve spordaki hem ürünler hem de sponsorluklar gibi önemli detaylar yavaş yavaş NFT sistemine geçiş yapmaktadırlar.
